Koninklijker dan de echte koningin

Haar jurk waait alle kanten op aan boord van het schip. Haar petticoat zweeft zachtjes mee terwijl ze flirt met officier Jan M. Vos. Haar ene voet is zichtbaar, de andere is dicht bij de zijne. Blog 18.

Ze negeert het bord VERBODEN TOEGANG. Dankzij Scotland Yard weten we precies wat Mata Hari allemaal bij zich had, aan boord van het schip. Ze werd op weg van Spanje naar Nederland aan boord van de Hollandia aangehouden in Falmouth, aan de Engelse zuidkust en overgebracht naar Londen voor verhoor.  Al haar spullen werden in beslag genomen. Ze kreeg ze later terug en moest er voor tekenen dat ze alles in bezit had en dat Scotland Yard niets achter had gehouden.

Het geeft ons een aardige inkijk hoe ze door Europa reisde. De pettycoat zat in een van de drie dikke hutkoffers. In totaal had ze tien stuks bagage, in allerlei soorten en maten. Tien! Maar ja, waar laat je anders je zes hoeden, vijf ochtendjassen, negen paar schoenen, zes paar slippers, drie paar laarzen, vijf sluiers, dertien jurken, zes rokken, 35 paar kousen, acht paar handschoenen en zes jassen. Laat staan al die andere spullen, veren, bontkragen, pakjes sigaretten, poederdonzen, juwelen, het Chinese theeservies en de vuile was.

Geen wonder dat het een drukte van belang was toen na haar dood de inboedel van haar huis aan de Nieuwe Uitleg 16 in Den Haag werd geveild. ‘Honderden ogen konden rond gluren naar al dit, dat der Zonde was. Het grote bad, nu stoffig en kil, het luxueuze bed en de zijden gewatteerde deken met het wapen der Zelles’, schreef de Leeuwarder Courant in januari 1918.

Toen ik na een kop koffie in het Haagse hotel Des Indes,  waar ze regelmatig met mannen verkeerde, het huis bekeek, kon ik nergens de plaquette vinden die daar in 1982 was onthuld. ‘Een mysterieuze vrouw in een mysterieuze stad’, had cabaretier Paul van Vliet nog geroepen toen hij het doek wegtrok en het bronzen reliëf zichtbaar werd.

Ik keek rond, waar was het gebleven? Ik zag alleen een herdenkingsbord met de mededeling dat actrice Fie Carelsen – die ooit in een jammerlijk geflopt toneelstuk Mata Hari had gespeeld – hier had gewoond. Tot ik het luik zag, links van de voordeur. Daarachter is de plaquette verborgen. Je ziet er niets van. Wat zou ze daar de pest over in hebben gehad.

Het is een van die kleine weetjes die je opdoet, als je de geschiedenis van Mata Hari uitpluist. En eigenlijk wemelt het daarvan. Zo was ik in het Stads Archief in Amsterdam – in de kluis van een voormalig bankgebouw – op zoek naar een foto van Mata Hari. En wie zag ik daar in dezelfde vitrine hangen? Koningin Wilhelmina. Samen in één vitrine met foto’s van de Amsterdamse fotograaf Jacob Merkelbach. Oh, wat zou de koningin er de P in hebben gehad als ze wist dat ze in een adem werd genoemd met Mata Hari. En zeker omdat Mata Hari er op de foto minstens zo koninklijk uitziet als de koningin zelf.

Het gerucht ging dat Prins Hendrik, Wilhelmina’s echtgenoot, wel eens bij Mata Hari op bezoek ging, in haar huis in de hofstad. In Duitsland beweerden enkele kranten dat ze zelfs hofdame was geweest bij de koningin. De Nederlandse minister van buitenlandse zaken jonkheer Loudon was er als de kippen bij om dit gerucht te ontzenuwen.

Maar Wilhelmina heeft zich wel eens met Mata Hari bemoeid. De danseres vroeg bij haar een vergunning aan om haar naam te mogen veranderen van Zelle in Van Zelle van Aalden. ‘H.M. heeft echter geen termen gevonden aan dit verzoek te voldoen’, meldt De Telegraaf, 13 januari 1909. In dit licht bezien mag het toch een wonder heten dat waar bij ons de koning op de postzegel staat, Mata Hari na haar dood ook eigen postzegels kreeg, in Italië en Spanje. Eindelijk koninklijke allure. En nu, in dit herdenkingsjaar, prijkt ze uitbundig op speciale postzegels van Sierra Leone, in Afrika.

Nog zo’n weetje – en geen gerucht – is het verhaal over Koningin Beatrix en Mata Hari. De koningin, op bezoek in het oude Fries Museum, liep de Mata Hari zaal, waar twee medewerkers klaar stonden om haar tekst en uitleg te geven, straal voorbij. Het was duidelijk. Een majesteit laat zich in niet met spionnen.